تسمه نوار نقاله چیست؟

تسمه نوار نقاله، یکی از ابزارهای مهم در صنایع مختلف است که دارای ساختاری پیچیده است. این ساختار شامل اجزای مختلفی مانند رولیک‌ها، تسمه نوار، موتور و … است. همچنین این سیستم از جمله ابزارهایی است که برای کاربرد خود، به نکات و توجه‌های خاصی نیاز دارد. برای بهینه‌سازی عملکرد تسمه نوار نقاله، باید به نکاتی مانند مواد ساخت تسمه، سرعت تسمه، محدودیت‌های فضایی، نگهداری و تعمیرات و … توجه کرد. همچنین برخی چالش‌های مانند ایجاد لغزش در تسمه نوار، خرابی تسمه نوار، هزینه‌های نگهداری و تعمیرات و … نیز وجود دارد که باید به آن‌ها پیش بینی و برنامه‌ریزی مناسب صورت گیرد. با در نظر گرفتن این نکات و توجه‌ها، می‌توان عملکرد تسمه نوار نقاله را بهبود بخشید و همچنین هزینه‌های آن را کاهش داد.

با توجه به اینکه تسمه نوار نقاله در صنایع مختلفی استفاده می‌شود، بهتر است برای هر صنعت و کاربرد خاص، نوع مناسب تسمه نوار نقاله انتخاب شود و در نگهداری و تعمیرات آن نیز دقت ویژه‌ای به عمل آید. همچنین، برای بهینه سازی عملکرد تسمه نوار نقاله و جلوگیری از مشکلات و خرابی‌های ناگهانی، نیاز است تا به نکاتی مانند تنظیم سرعت و نگهداری منظم از آن توجه ویژه‌ای شود. در نهایت، استفاده از تسمه نوار نقاله به عنوان یک ابزار حمل و نقل مکانیزه در صنایع مختلف، می‌تواند به بهبود کارایی و بهبود فرآیندهای تولیدی کمک کند و همچنین در کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت و دقت در انتقال مواد موثر باشد.

تسمه نقاله و نقش آن در صنعت

تسمه نوار نقاله یکی از اصلی‌ترین ابزارهای انتقال مواد در صنایع مختلف است. این سیستم برای انتقال کالاها و مواد از یک نقطه به نقطه دیگر استفاده می‌شود و شامل مراحل بارگیری، انتقال و تخلیه مواد می‌باشد. تسمه نوار نقاله می‌تواند به صورت عمودی، افقی و یا ترکیبی از دو حالت عمودی و افقی باشد. اجزای تشکیل‌دهنده تسمه نوار نقاله شامل تسمه، رولیک‌های سرعتی، رولیک‌های پشتیبانی، بسته‌بندی و موتور و مخازن حفظ آب می‌باشند. هر کدام از این اجزا دارای نقش وظیفه‌ای در سیستم تسمه نوار نقاله هستند و برای بهبود عملکرد این سیستم، نگهداری و تعمیرات منظم این اجزا و انتخاب تسمه نوار نقاله صحیح برای کاربرد خاص بسیار مهم است. به این ترتیب، هزینه‌های اضافی کاهش می‌یابد و کارایی سیستم تسمه نوار نقاله بهبود می‌یابد.

استفاده از تسمه نوار نقاله در صنایع مختلف، باعث بالا رفتن سرعت، امنیت، دقت و کارایی در مقایسه با روش‌های سنتی می‌شود. به همین دلیل، استفاده از تسمه نوار نقاله به عنوان یک راهکار بهینه در انتقال کالاها و مواد از یک نقطه به نقطه دیگر برای صنایع مختلف به شدت توصیه می‌شود.

مواد تشکیل دهنده ساحتار تسمه نوار نقاله

• تسمه نوار نقاله یک سازه پیوسته است که برای انتقال بارها و مواد به صورت پیوسته از آن استفاده می‌شود. ساختار تسمه نوار نقاله از چند لایه از مواد مقاوم و پوشش‌دار تشکیل شده است که به شرح زیر است:
• لایه پوششی: این لایه معمولاً از پلیمرها یا کاواژیوم (Covar) تشکیل شده است که مقاومتی بالا در برابر فشار، خوردگی و سایش دارد.
• لایه کف: این لایه معمولاً از پلیمرها یا لایه‌هایی از فلزات مانند فولاد ضد زنگ تشکیل شده است که برای پشتیبانی از بارهای سنگین و افزایش استحکام تسمه استفاده می‌شود.
• لایه پشتیبانی: این لایه برای تقویت تسمه استفاده می‌شود و معمولاً از پلیستر، پلی‌آمید و یا پلی‌استر الیافی تشکیل شده است.
• لایه روکش: این لایه برای جلوگیری از ورود آب، روغن و یا مواد شیمیایی به داخل تسمه و همچنین جلوگیری از خراشیدگی سطح تسمه به کار می‌رود. این لایه معمولاً از لایه‌هایی از پلیمرهای مقاوم در برابر سایش تشکیل شده است.
• بسته‌بندی: بسته‌بندی‌های مناسب، برای انتقال تسمه نوار نقاله بسیار مهم است تا از خراشیدگی و آسیب دیدگی تسمه در طی حمل و نقل جلوگیری شود. بسته‌بندی معمولاً شامل روکش‌هایی از پلی‌اتیلن، نایلون، پلاستیک و یا فوم است.
• رولیک‌های سرعتی: رولیک‌هایی هستند که تسمه روی آن قرار دارد.

کاربرد تسمه نوار نقاله در صنعت های مختلف

تسمه نوار نقاله یکی از مهمترین تجهیزات صنعتی است که در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از کاربردهای این تجهیز شامل موارد زیر می‌شوند:

• صنعت معدن: تسمه نوار نقاله در صنعت معدن برای انتقال مواد معدنی از معدن به محل پردازش استفاده می‌شود. با استفاده از این تجهیز، امکان انتقال مواد سنگین و حجیم بدون نیاز به حمل و نقل دستی وجود دارد.

• صنعت ساختمانی: تسمه نوار نقاله در صنعت ساختمانی برای انتقال مصالح مانند شن، سیمان، بلوک و بتن استفاده می‌شود. این تجهیز در پروژه‌های بزرگ ساختمانی و جاده‌سازی که نیاز به انتقال مواد برای دوران زمان دارند بسیار مؤثر است.
• صنایع غذایی: تسمه نوار نقاله در صنایع غذایی برای انتقال مواد غذایی مانند غلات، شکر، نمک، آجیل، میوه و سبزیجات استفاده می‌شود. این تجهیز برای کاهش هزینه‌های تولید و افزایش کیفیت و سرعت تولید در صنعت غذایی بسیار مهم است.
• صنایع دارویی: تسمه نوار نقاله در صنایع دارویی برای انتقال مواد اولیه، مواد میانی و محصولات نهایی استفاده می‌شود. این تجهیز برای حفظ کیفیت و دقت در انتقال مواد در صنعت دارویی بسیار حیاتی است.
• صنایع خودروسازی: تسمه نوار نقاله در صنایع خودروسازی برای انتقال قطعات خودرو از یک مرحله تولید به مرحله دیگر استفاده می‌شود.
• انتقال مواد خوراکی و دارویی: تسمه نوار نقاله به عنوان یکی از روش‌های انتقال مواد خوراکی و دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این صنایع انتقال موادی مانند غلات، شکر، نمک، قهوه، تنباکو، دارو و … با استفاده از تسمه نوار نقاله انجام می‌شود.
• انتقال مواد شیمیایی: تسمه نوار نقاله در صنایع شیمیایی برای انتقال مواد شیمیایی به کار می‌رود. در این صنایع، تسمه‌های نوار نقاله از مواد مقاوم در برابر اسیدها، بازها و مواد شیمیایی دیگر ساخته می‌شوند.
• انتقال مواد ساختمانی: تسمه نوار نقاله به عنوان یکی از روش‌های انتقال مواد ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این صنایع، موادی مانند شن، ماسه، سیمان، بلوک، آجر و … با استفاده از تسمه نوار نقاله انتقال داده می‌شوند.
• صنایع فلزی: در صنایع فلزی نیز از تسمه نوار نقاله برای انتقال قطعات و مواد مختلف استفاده می‌شود. مانند انتقال فلزات سنگین، قطعات فولادی، مواد معدنی و غیره.
• انتقال مواد با ابعاد بزرگ: برای انتقال مواد با ابعاد بزرگ مانند تجهیزات صنعتی، مواد ساختمانی و غیره، تسمه نوار نقاله به عنوان یکی از روش‌های انتقال مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• انتقال مواد زباله: تسمه نوار نقاله به عنوان یکی از روش‌های انتقال زباله در صنایع بازیافت و دفن زباله مورد استفاده قرار می گیرد.

مشخصات فنی انواع تسمه نوار نقاله

مشخصات فنی تسمه نوار نقاله شامل موارد زیر است:

• عرض تسمه: عرض تسمه نوار نقاله بسته به کاربرد آن و مقدار بار مورد نظر تعیین می‌شود. تسمه‌های نوار نقاله در اندازه‌های مختلفی در دسترس هستند، از عرض‌های کوچک به عرض‌های بزرگ.
• ضخامت تسمه: ضخامت تسمه نوار نقاله باید برای تحمل بار و فشارهای مورد انتظار مناسب باشد. انتخاب ضخامت مناسب برای تسمه می‌تواند عمر مفید آن را بالا ببرد.
• جنس تسمه: تسمه‌های نوار نقاله معمولاً از جنس پلیمرهایی مانند پلی‌اتیلن، پلی‌استر، پلی‌آمید و پلی‌پروپیلن ساخته می‌شوند. جنس تسمه باید با توجه به شرایط کاری، مقاومت لازم را در برابر فشار، خوردگی، سایش و دمای بالا داشته باشد.
• مقاومت تسمه: مقاومت تسمه نوار نقاله باید برای تحمل بار و فشارهای مورد انتظار مناسب باشد. مقاومت تسمه معمولاً در واحد نیوتن بر میلیمتر (N/mm) اندازه گیری می‌شود.
• دمای کاری: دمای کاری تسمه نوار نقاله باید با شرایط کاری سیستم همخوانی داشته باشد. برای نمونه، تسمه‌هایی که در معدن کاربرد دارند باید برای تحمل دماهای بسیار پایین و بسیار بالا طراحی شوند.
• وزن تسمه: وزن تسمه نوار نقاله باید مناسب باشد تا حمل و نقل و نصب آن راحت‌تر باشد.
• سرعت نقاله: سرعت نقاله بستگی به نوع کالا و موادی که توسط تسمه نقاله جابه جا می شود دارد. هرچه موادی که توسط نوار نقاله جا به جا میشوند وزن بیشتری داشته باشند از سرعت نقاله نیز کاسته می شود.

انواع مختلف تسمه نوار نقاله بر اساس جنس

در ادامه به مشخصات فنی برخی از انواع تسمه نوار نقاله پرکاربرد در صنعت اشاره می‌کنیم:

• تسمه نوار نقاله پلی‌اتیلن (Polyethylene): این نوع تسمه با ترکیبات پلی‌اتیلن ساخته شده است و به دلیل سطحی صاف و نازک، مقاومت بالا در برابر خوردگی و عمر طولانی، برای انتقال مواد خوراکی، دارویی، پلاستیکی و شیمیایی، در صنایع مختلف مانند صنعت غذایی، داروسازی، پلاستیک و شیمیایی استفاده می‌شود.
• تسمه نوار نقاله PVC: این نوع تسمه از لایه‌های پلی‌وینیل کلراید ساخته شده است و مقاومت بالا در برابر آتش سوزی، شکستگی و فشار را داراست. به دلیل قیمت ارزان و کاربرد گسترده، در صنایعی مانند خودروسازی، سیمان، شن و ماسه، غذایی، داروسازی و پلاستیک استفاده می‌شود.
• تسمه نوار نقاله فولادی: این نوع تسمه با استفاده از لایه‌های فولادی ساخته شده است و برای انتقال مواد سنگین و گران، مانند بلوک‌های سنگین، مصالح ساختمانی، آهن، فولاد و ذغال سنگ استفاده می‌شود. این نوع تسمه به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و سایش، طول عمر بالا و مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی سخت، مورد توجه قرار می‌گیرد.
• تسمه نوار نقاله نایلون (Nylon): این نوع تسمه با الیاف نایلون ساخته شده است و برای انتقال مواد سبک و متوسط، مانند مواد شیمیایی، صنایع الکترونیکی، غذایی و داروسازی استفاده میشود.

استفاده از تسمه نوار نقاله در موارد خاص

برای انتخاب تسمه نوار نقاله مناسب برای کاربرد خاص، باید به عوامل زیر توجه شود:

• مواد منتقل شده: باید نوع مواد منتقل شده شناخته شود. به عنوان مثال، اگر مواد سنگینی مانند سنگ‌ها یا شن‌ها منتقل می‌شوند، تسمه با مقاومت بالا در برابر سایش و شکست و همچنین لایه کف قوی برای پشتیبانی از وزن بار باید انتخاب شود.
• شرایط محیطی: شرایط محیطی مانند دما، رطوبت، اشعه UV و غیره نیز باید در نظر گرفته شود. برای محیط‌های گرم و خشک، تسمه با مقاومت بالا در برابر حرارت و خشکی و برای محیط‌های مرطوب، تسمه با مقاومت بالا در برابر زنگ زدگی باید انتخاب شود.
• سرعت و ظرفیت نقاله: سرعت و ظرفیت نقاله نیز باید مشخص شود تا تسمه با عرض و ضخامت مناسب انتخاب شود.
• نوع پردازش سطح: برای موادی که نیاز به پردازش سطح دارند، تسمه با سطح مناسب برای پردازش و همچنین لایه پوششی مقاوم در برابر خراشیدگی و سایش باید انتخاب شود.
• برقراری تماس با مواد شیمیایی: برای موادی که با مواد شیمیایی در تماس هستند، تسمه با لایه پوششی مناسب برای مقاومت در برابر شیمیایی‌ها باید انتخاب شود.
• مقدار نور مجاز: برای موادی که به نور حساس هستند، تسمه با لایه پوششی مناسب برای محافظت از مواد باید انتخاب شود.

برای انتخاب تسمه نوار نقاله مناسب برای کاربرد خاص، باید مشخصات فنی و نیازهای کاربردی خود را در نظر داشته باشید. برای مثال، برای یک خط تولید مواد غذایی که نیاز به حفظ شرایط بهداشتی دارد، تسمه نوار نقاله باید از جنسی باشد که به راحتی قابل شستشو و ضد عفونی باشد.

از دیگر مشخصات فنی مهم، عرض و ضخامت تسمه، قدرت پایه، مقاومت در برابر خوردگی، حرارت و سایش است. برای مثال، در صنایع سنگین که تولیدات سنگینی را حمل می کنند، نیاز به تسمه نوار نقاله با قدرت پایه بالا و مقاومت در برابر خوردگی و سایش بیشتری دارند.

در نهایت، برای انتخاب تسمه نوار نقاله مناسب باید از تجربه و تخصص متخصصان در این زمینه استفاده کرد و با مشاوره‌ی آن‌ها، مشخصات فنی و نیازهای خاص خود را بررسی کنید تا بهترین گزینه را برای کاربرد خود انتخاب کنید.

روش استفاده از تسمه نقاله و تعمیرات آن

روش استفاده و تعمیرات تسمه نوار نقاله شامل مراحل زیر است:

• بررسی و آماده‌سازی: در ابتدا باید تسمه نوار نقاله را بررسی کرد و از هرگونه خراشیدگی، سایش، پارگی یا آسیب دیگر اطمینان حاصل کرد. سپس باید سیستم را برای استفاده آماده کرد، از جمله روشن کردن موتورها و تنظیم سرعت مناسب.
• نصب مواد: بعد از بررسی و آماده‌سازی، موادی که قرار است از طریق تسمه نوار نقاله حمل شوند را روی تسمه قرار داده و آن‌ها را به سمت مقصد حرکت می‌دهیم.
• مراقبت و نگهداری: در طول استفاده، باید به تسمه نوار نقاله نظارت کرد و از هرگونه خراشیدگی یا سایش بیش از حد اطمینان حاصل کرد. همچنین باید منظماً تمیز شود و از هرگونه آلودگی به آن جلوگیری شود.
• تعمیرات: در صورت بروز هرگونه آسیب یا خراشیدگی بیش از حد در تسمه نوار نقاله، باید تعمیرات لازم را انجام داد و اطمینان حاصل کرد که تسمه بعد از تعمیر به حالت خود باز می‌گردد.
• تعویض: در صورت بیش از حد خراشیدگی و آسیب به تسمه نوار نقاله، باید آن را تعویض کرد تا برای استفاده دوباره آماده باشد.
• آموزش: همچنین، باید پرسنلی که با استفاده از تسمه نوار نقاله سروکار دارند، به طور منظم آموزش داده شوند تا از ایمنی و صحت عملیات مطمئن شوند.

بهترین روش برای تعمیر و نگهداری تسمه نوار نقاله، رعایت دستورالعمل‌های تولیدکننده است. در هر صورت، مراقبت منظم و نگهداری تسمه نوار نقاله می‌تواند عمر مفید آن را به طولانی‌ترین مدت ممکن افزایش دهد. برخی از مراقبت‌های مهم عبارتند از:

• پاک کردن تسمه: تسمه نوار نقاله باید با استفاده از برس نرم و مایع شوینده مناسب پاک شود. از استفاده از سطوح خشن و ترک خورده برای پاک کردن تسمه پرهیز شود.
• حفاظت از تسمه: از تماس با اشیاء تیز و سخت خارجی و از برخورد با آنها خودداری شود. همچنین، تسمه باید از مواد شیمیایی و روغن‌هایی که می‌توانند باعث خراشیدگی و خرابی تسمه شوند، محافظت شود.
• تنظیم تسمه: تنظیم درست تسمه نوار نقاله بسیار مهم است. تسمه نباید خیلی کشیده شود، اما همچنین نباید بیش از حد لغزش داشته باشد. در طی استفاده ممکن است تنظیمات تسمه کمی تغییر کنند و نیاز به تنظیم مجدد داشته باشند.
• تعویض قطعات: هرگاه قطعاتی از تسمه نوار نقاله خراب شده باشند، باید آنها را تعویض کرد. بعضی از قطعاتی که باید تعویض شوند عبارتند از رولیک‌ها، روانکارها، کاسه‌نگه‌دارها و بسته‌بندی‌ها.
• نصب و راه‌اندازی صحیح: در هنگام نصب و راه‌اندازی تسمه نوار نقاله، باید دقت کافی به کار گرفته شود. باید مطمئن شد.